فرسایش خاک

فرسایش خاک به معنای از بین رفتن و حذف خاک از سطح زمین به وسیله عوامل طبیعی مانند باد، آب، یخ و… است. در این فرآیند، جرم خاک کمتر می شود و اجزای خاکی مانند مواد معدنی، هوموس، نیتروژن و دیگر مواد مغذی از سطح خاک حذف می شوند و به منابع آبی و دریاچه ها و رودها منتقل می شوند. فرسایش خاک باعث تلفات بسیاری در بخش هایی از کشاورزی، جنگلداری، محیط زیست و غیره می شود و لذا مدیریت مناسب برای کاهش این فرآیند بسیار حائز اهمیت است. در واقع فرسایش فرآیندی است که طی آن ذرات خاک از بستر خود جدا شده و به کمک یک عامل انتقال دهنده به مکانی دیگر حمل می‌ شوند.

عوامل موثر در فرسایش خاک:

آب:  امواج دریا  چون در حال حرکت می باشند موجب فرسایش می شوند. فشاری که موج ها با حرکت خود به ساحل وارد می کنند باعث ساییدگی و فرسایش بافت ساحل می شوند. رودخانه ها و جوی ها نیز در مسیر حرکت خود، خاک را حرکت می دهند و با تکان دادن سنگ های در مسیر موجب فرسایش خاک می شوند.

باد:  باد با تکان دادن ذرات کوچک و ناپایدار خاک و پاشیدن آنها به اطراف نقش مهی در فرسایش خاک دارند و زمینه را برای افزایش فرسایش فراهم می کند.

باران و برف:  باریدن باران و برف با شدت های مختلف و تجمع آب باعث ایجا سیل شده و مقدار زیادی از سطح خاک را تخریب می کند و منجر به فرسایش می شود. در اثر ذوب شدن برف ها سیلاب شده و رسوبات ایجاد شده توسط آب به اطراف جا به جا می شوند. 

شیب زمین:  شیب زمین یکی دیگر از عوامل موثر در ایجاد فرسایش خاک می باشد. شیب زیاد با سرعت بخشیدن به حرکت و جریان آب شده و به همان نسبت فرسایش بیشتر خاک می شود. هرچه شیب ایجاد شده در زمین بیشتر باشد میزان سیلاب بیشتر شده و فرسایش افزایش می یابد. 

خسارت های ایجاد شده توسط فرسایش خاک:

انواع فرسایش خاک:

فرسایش خاک به دو دسته اصلی تقسیم می شود: یک فرسایش طبیعی که به علت عواملی مانند باد، آب، یخ، گرد و غبار و… رخ می‌دهد و دو فرسایش انسانی که به دلیل فعالیت‌های انسانی مانند کشاورزی، معدن‌کاری، راه‌سازی، ساخت و ساز و… رخ می‌دهد. همچنین فرسایش خاک را از نظر شدت تخریب و قابلیت بازسازی می توان به چهار دسته تقسیم کرد:  

1. فرسایش سطحی (Sheet erosion): که شدت زیادی ندارد و به راحتی بازسازی می‌ شود.

2. فرسایش لوله‌ای (Rill erosion): که شدت بیشتری دارد و بازسازی آن نیازمند زمان و هزینه بیشتری است.

3. فرسایش شیاری (Gully erosion): که شدت بسیار بالایی دارد و باعث تخریب شکل زمین می‌ شود.

4. فرسایش عمیق (Ground erosion): که در اثر حذف لایه‌های زیرین خاک به وجود می‌آید و بازسازی آن بسیار مشکل است.

فرسایش طبیعی خود نیز به 3  دسته اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از:

1. فرسایش آبی: هنگامی که باران و نزولات آب از سطح خاک عبور می‌کند، خاک را در بر می‌گیرد و تخریب آن را به دنبال دارد.

2. فرسایش بادی: طوفان‌های شدید با سرعت باد، خاک را از سطح زمین جدا می‌کنند.

3. فرسایش یخبندان: یخ زدگی می‌تواند زمین را تخریب کند و خاک را جدا کند. 

بسته به نوع شدت جریان آب، فرسایش آبی به چندین نوع تقسیم می‌ شود:

1- فرسایش برشی (Splash erosion): در این نوع فرسایش، قطرات باران با فشار بر روی سطح خاک، ذرات خاک را با خود حرکت می‌ دهند.

2- فرسایش لوله‌ای (Rill erosion): در این نوع فرسایش، آب روی سطح زمین حرکت کرده و لوله های کوچکی در خاک ایجاد می‌کند که در آن ذرات خاک جابجا می‌ شوند.

3- فرسایش شیاری (Gully erosion): در این نوع فرسایش، جریان آب توانایی ایجاد شیارهای عمیق و بزرگتر را دارد و ذرات خاک بیشتری را با خود حمل می‌ کند.

4- فرسایش سیلابی (Flash flood erosion): در این نوع فرسایش، جریان آب به دلیل بارش شدید یا طوفان‌های شدید شکل می‌گیرد و ذرات خاک را با خود به حرکت در می‌ آورد. 

فرسایش بادی چیست؟

انواع فرسایش بادی:

به منظور کسب اطلاعات بیشتر می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

09104329515

09120139515

09120509515

05138471625